Tụt lợi hở chân răng: Bật mí nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục

Tụt lợi hở chân răng là một trong những vấn đề răng miệng âm thầm nhưng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và thẩm mỹ. Tình trạng này khiến chân răng bị lộ ra, gây ê buốt, viêm nướu và thậm chí mất răng nếu không được điều trị kịp thời. Cùng Hangy tìm hiểu nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục nhé!

1. Định nghĩa: Tụt lợi hở chân răng là gì?

Tụt lợi hở chân răng là tình trạng mô nướu (lợi) bị co rút, mòn hoặc tụt dần xuống phía cuống răng, khiến phần chân răng bị lộ ra ngoài. Trong trạng thái bình thường, chân răng nằm sâu dưới nướu và được bao bọc bởi xương ổ răng, được che chắn khỏi các yếu tố kích thích. Tuy nhiên, khi lợi bị tụt, lớp ngà răng không có men bảo vệ sẽ trực tiếp tiếp xúc với môi trường miệng, gây ra nhiều vấn đề răng miệng nghiêm trọng.

 

Phần chân răng lộ ra rất dễ nhạy cảm với nhiệt độ (nóng, lạnh), dễ bị ê buốt khi ăn uống, và là môi trường thuận lợi để vi khuẩn tích tụ, hình thành mảng bám, gây viêm nhiễm và tổn hại các mô quanh răng. Về lâu dài, nếu không điều trị, tụt lợi có thể làm tiêu xương ổ răng, khiến răng lung lay và có nguy cơ rụng răng. Mọi lứa tuổi đều có thể gặp, tuy nhiên người trưởng thành từ 30 tuổi trở lên và người trung niên, cao tuổi là nhóm có nguy cơ cao hơn do mô nướu bắt đầu thoái hóa theo thời gian, đồng thời tích lũy nhiều yếu tố nguy cơ như vôi răng, viêm lợi kéo dài, thói quen chăm sóc răng sai cách,…

Tụt lợi hở chân răng là tình trạng mô nướu (lợi) bị co rút, mòn hoặc tụt dần xuống phía cuống răng

2. Nguyên nhân dẫn đến tụt lợi hở chân răng

Tụt lợi hở chân răng là hậu quả của nhiều yếu tố tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến mô nướu và cấu trúc nâng đỡ quanh răng. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:

• Răng mọc lệch, sai khớp cắn: Khi răng mọc chen chúc, lệch vị trí hoặc khớp cắn không đều, áp lực nhai sẽ dồn không đều lên mô nướu. Lực tác động quá mức lên một số vùng nướu sẽ làm tổn thương mô mềm và thúc đẩy quá trình tụt lợi ở các răng chịu lực nhiều nhất.
• Vệ sinh răng miệng sai cách: Việc chải răng quá mạnh, sử dụng bàn chải lông cứng, hoặc dùng chỉ nha khoa không đúng kỹ thuật có thể gây tổn thương mô nướu. Những tổn thương lặp đi lặp lại sẽ làm mòn dần lợi và khiến chân răng bị lộ ra.

Vệ sinh răng miệng sai cách có thể dẫn đến tụt lợi hở chân răng

>> Xem thêm: Chảy máu khi đánh răng - ngỡ là đơn giản nhưng chớ chủ quan!

• Bệnh viêm nha chu và cao răng: Vi khuẩn trong mảng bám và cao răng là nguyên nhân chính gây viêm nướu và viêm nha chu. Khi tình trạng viêm kéo dài, các mô nâng đỡ răng, bao gồm cả nướu và xương ổ răng, sẽ bị phá hủy dần, dẫn đến tụt lợi và tiêu xương quanh răng.
• Nghiến răng hoặc siết răng vô thức: Thói quen nghiến răng khi ngủ hoặc siết chặt hàm thường xuyên tạo ra áp lực lớn lên chân răng và nướu, lâu dài làm tổn thương mô quanh răng và gây tụt lợi.
• Hút thuốc lá: Nicotine và các chất độc trong thuốc lá làm giảm tuần hoàn máu tại vùng nướu, khiến nướu suy yếu, dễ nhiễm trùng và chậm lành thương. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn tấn công và làm lợi tụt xuống theo thời gian.
• Tổn thương nướu do chấn thương hoặc can thiệp nha khoa: Va đập, tai nạn, hoặc các thủ thuật nha khoa như lấy cao răng, chỉnh nha không đúng kỹ thuật có thể khiến mô nướu bị tổn thương cục bộ, dẫn đến tụt lợi tại vị trí bị ảnh hưởng.

Nicotine và các chất độc trong thuốc lá làm lợi tụt xuống theo thời gian

3. Tác hại của tụt lợi hở chân răng gây ra

Tụt lợi hở chân răng không chỉ là dấu hiệu cảnh báo tổn thương mô nướu, mà còn kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng, thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị đúng cách:

• Gây mất cân đối về hình thể răng và nụ cười: Khi phần lợi rút xuống, răng sẽ trông dài bất thường và mất đi tỷ lệ cân đối giữa thân và chân răng. Điều này khiến nụ cười kém hài hòa, khuôn miệng trông già hơn tuổi thật và gây e ngại trong giao tiếp hàng ngày.
• Tăng độ nhạy cảm và ê buốt kéo dài: Việc chân răng bị lộ ra ngoài khiến phần ngà răng vốn nhạy cảm dễ bị kích ứng bởi thức ăn, đồ uống nóng lạnh hoặc có tính axit. Người bệnh thường xuyên cảm thấy ê buốt, khó chịu khi ăn uống, kể cả trong những sinh hoạt đơn giản như đánh răng hay hít gió lạnh.

Tụt lợi hở chân răng khiến răng bị tăng độ nhạy cảm và ê buốt kéo dài

• Dễ dẫn đến viêm nhiễm mô quanh răng: Khi nướu tụt, vi khuẩn và mảng bám dễ dàng tích tụ sâu dưới nướu và quanh chân răng. Nếu không được làm sạch đúng cách, khu vực này có thể bị viêm kéo dài, gây đau nhức, chảy máu khi vệ sinh răng miệng, thậm chí xuất hiện túi nha chu chứa mủ.
• Gây suy yếu cấu trúc nâng đỡ răng: Tụt lợi hở chân răng thường đi kèm với tình trạng tiêu xương quanh răng. Khi xương và mô nâng đỡ bị tổn thương, răng trở nên lung lay và mất ổn định. Điều này làm giảm khả năng ăn nhai, gây mỏi hàm, rối loạn khớp cắn, và tăng nguy cơ mất răng vĩnh viễn.
• Ảnh hưởng đến chức năng nhai và hệ tiêu hóa: Việc mất răng hoặc đau khi nhai khiến người bệnh có xu hướng nhai lệch một bên, hạn chế ăn các thực phẩm cứng hoặc xơ. Hệ quả là thức ăn không được nghiền kỹ, tạo gánh nặng lên hệ tiêu hóa và ảnh hưởng đến hấp thụ dinh dưỡng.
• Tác động tiêu cực đến tâm lý và chất lượng cuộc sống: Tình trạng tụt lợi kéo dài không chỉ gây đau đớn và khó chịu mà còn khiến người bệnh lo lắng, mất tự tin trong các tình huống giao tiếp. Điều này ảnh hưởng đến hiệu suất công việc, sinh hoạt xã hội và cả tâm lý cá nhân lâu dài.

Tụt lợi hở chân răng dễ dẫn đến viêm nhiễm mô quanh răng

4. Điều trị tình trạng tụt lợi hở chân răng như thế nào?

Tụt lợi hở chân răng là một vấn đề nha khoa nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Việc lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp tùy thuộc vào nguyên nhân gây tụt lợi, mức độ tổn thương và tình trạng răng miệng tổng thể của từng người. Dưới đây là một số giải pháp phổ biến:

• Niềng răng, điều chỉnh vị trí răng sai lệch: Khi tụt lợi hở chân răng xảy ra do răng mọc lệch, chen chúc hoặc sai khớp cắn, niềng răng là giải pháp hiệu quả để tái phân bố lực nhai đều hơn trên các răng. Việc dịch chuyển răng về vị trí đúng sẽ giảm áp lực lên mô nướu, hỗ trợ cải thiện tình trạng tụt lợi. Quá trình điều trị cần được theo dõi sát sao bởi bác sĩ chỉnh nha và thường kéo dài từ vài tháng đến vài năm.
• Thẩm mỹ phục hình, che phủ vùng chân răng lộ: Đối với trường hợp tụt lợi gây lộ chân răng ảnh hưởng thẩm mỹ, bác sĩ có thể chỉ định các kỹ thuật phục hình như dán veneer sứ hoặc bọc răng sứ. Phương pháp này giúp che phủ phần răng bị hở, cải thiện hình dáng và màu sắc răng đồng đều, đồng thời bảo vệ phần ngà răng nhạy cảm khỏi kích ứng từ môi trường bên ngoài.
• Ghép nướu, khôi phục mô nướu đã mất: Ghép mô nướu là một thủ thuật nha khoa chuyên sâu, thường được áp dụng khi tụt lợi hở chân răng ở mức độ nặng. Bác sĩ sẽ lấy một phần mô nướu từ vùng khác (thường là vòm miệng) để cấy vào vị trí bị tụt. Kỹ thuật này giúp tái tạo lại phần lợi đã mất, che phủ chân răng và ngăn chặn tình trạng tụt lợi tiến triển.

Niềng răng, điều chỉnh vị trí răng sai lệch khi tụt lợi hở chân răng

• Chỉnh hình răng với công nghệ không mắc cài: Các phương pháp như Invisalign (niềng răng trong suốt) hoặc sử dụng khí cụ chỉnh nha hiện đại giúp nắn chỉnh răng mà không ảnh hưởng quá nhiều đến thẩm mỹ trong thời gian điều trị. Phù hợp với người trưởng thành bị tụt lợi nhẹ do sai lệch khớp cắn, phương pháp này vừa hiệu quả vừa mang tính thẩm mỹ cao.
• Cấy ghép răng khi tụt lợi dẫn đến mất răng: Trong trường hợp tụt lợi hở chân răng kéo dài làm răng lung lay và mất răng vĩnh viễn, cấy ghép implant là lựa chọn phục hồi tối ưu. Bác sĩ sẽ cấy một trụ titan vào xương hàm thay thế chân răng thật, sau đó phục hình răng sứ lên trên. Implant không chỉ khôi phục chức năng ăn nhai mà còn ngăn ngừa tiêu xương hàm - một hệ quả thường gặp sau mất răng.

Invisalign phù hợp với người trưởng thành bị tụt lợi nhẹ

5. Phòng ngừa tụt lợi hở chân răng thế nào cho hiệu quả?

Tụt lợi hở chân răng là tình trạng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu bạn chăm sóc răng miệng đúng cách ngay từ sớm. Dưới đây là những biện pháp thiết thực và an toàn:

• Chải răng đúng kỹ thuật: Dùng bàn chải lông mềm, đầu nhỏ và chải răng nhẹ nhàng theo chiều dọc hoặc xoay tròn. Tránh chải quá mạnh hoặc sai hướng khiến nướu bị mòn dần theo thời gian.
• Giữ lịch đánh răng đều đặn: Chải răng ít nhất 2 lần/ngày: sau bữa sáng và trước khi đi ngủ để loại bỏ mảng bám tích tụ, hạn chế vi khuẩn gây viêm nướu và tụt lợi.
• Làm sạch kẽ răng đúng cách: Thay vì dùng tăm xỉa gây tổn thương nướu, hãy chọn chỉ nha khoa hoặc máy tăm nước để làm sạch mảng bám giữa các kẽ răng một cách nhẹ nhàng và an toàn.
• Hạn chế thực phẩm gây kích ứng: Tránh ăn uống các món quá nóng, lạnh, chua hoặc ngọt đậm, đây là những tác nhân có thể kích thích vùng chân răng nhạy cảm và làm trầm trọng thêm tình trạng tụt lợi.
• Nói không với thuốc lá: Thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử đều làm giảm lưu thông máu ở vùng lợi, khiến nướu dễ viêm và khó phục hồi. Từ bỏ thuốc lá là bước quan trọng để bảo vệ răng miệng.
• Cạo vôi răng định kỳ: Vôi răng tích tụ lâu ngày là ổ chứa vi khuẩn gây viêm nha chu và tụt lợi. Hãy đến nha khoa 2 lần/năm để lấy sạch cao răng và duy trì môi trường miệng khỏe mạnh.
• Khám nha định kỳ và điều trị sớm: Đừng đợi đến khi có triệu chứng mới đi khám. Việc thăm khám mỗi 6 tháng giúp phát hiện sớm các bất thường như tụt nướu, viêm lợi, lộ chân răng... để can thiệp kịp thời.
• Tuyệt đối không tự ý xử lý tại nhà: Việc tự chữa tụt lợi hở chân răng hoặc dùng mẹo dân gian không có căn cứ có thể khiến tình trạng nặng hơn. Luôn tìm đến nha khoa uy tín để được đánh giá và điều trị đúng cách.

>> Xem thêm: Bật mí kinh nghiệm chọn mua máy tăm nước hay nhất cho người mới!

Kết luận

Tụt lợi hở chân răng ảnh hưởng đến thẩm mỹ và đe dọa sức khỏe răng miệng lâu dài nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hãy chủ động chăm sóc đúng cách và theo dõi tình trạng răng miệng thường xuyên. Đừng quên theo dõi Hangy để cập nhật thêm kiến thức về chăm sóc răng miệng chuẩn nha khoa.